Host-Based Intrusion Detection System (HIDS) là gì?

Host-Based Intrusion Detection System (HIDS), là một loại giải pháp an ninh mạng giám sát các hệ thống CNTT để tìm dấu hiệu hoạt động đáng ngờ nhằm phát hiện các hành vi hoặc hoạt động bất thường liên quan đến người dùng hoặc ứng dụng có thể là dấu hiệu của vi phạm bảo mật hoặc nỗ lực tấn công.

Hệ thống HIDS được đặt tên như vậy vì chúng hoạt động trên các hệ thống máy chủ riêng lẻ. Trong bối cảnh này, host có thể là Server, PC hoặc bất kỳ loại thiết bị nào khác tạo ra nhật ký (events), số liệu và dữ liệu khác có thể được giám sát cho mục đích bảo mật.

Host-Based Intrusion Detection System (HIDS) hoạt động như thế nào?

Hệ thống Host-Based Intrusion Detection System (HIDS) hoạt động bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu từ máy chủ, máy tính cá nhân, và các hệ thống liên quan khác để phát hiện các bất thường hoặc hoạt động đáng ngờ.

Dữ liệu mà HIDS xử lý không chỉ tập trung vào các nguồn liên quan đến bảo mật, chẳng hạn như nhật ký xác thực (ghi lại các sự kiện đăng nhập), mà còn bao gồm các loại dữ liệu khác như nhật ký ứng dụng và hệ điều hành. Dù không trực tiếp liên quan đến bảo mật, các bất thường trong những loại dữ liệu này có thể tiết lộ các vấn đề an ninh tiềm ẩn.

Phương pháp phát hiện mối đe dọa của HIDS:

Signature-based Detection (Phát hiện dựa trên chữ ký): Hệ thống phát hiện xâm nhập HIDS nhận diện các mối đe dọa đã biết được lưu trữ và cập nhật trong cơ sở dữ liệu. Nếu cơ sở dữ liệu được quản lý đúng cách và cập nhật thường xuyên, phương pháp này hoạt động hiệu quả trong việc phát hiện các mối đe dọa đã biết. Tuy nhiên, với việc các kẻ tấn công liên tục tạo ra các mối đe dọa mới mỗi ngày, phương pháp này có những điểm yếu rõ ràng.

Anomaly-based (Dựa trên hành động bất thường): Machine Learning được sử dụng để nhận diện các mẫu hành vi độc hại và so sánh chúng với các tiêu chuẩn hành vi bình thường đã được thiết lập. Mặc dù phương pháp này có nguy cơ tạo ra nhiều cảnh báo sai (false positives) hơn, nhưng nó cũng giúp các tổ chức nhận diện được các dấu hiệu cảnh báo trước khi xảy ra tấn công. Ngoài ra, nó còn cho phép các nhóm ngăn chặn các cuộc tấn công đang diễn ra và phát hiện các lỗ hổng chưa từng được biết đến trước đây.

Ví dụ về ứng dụng HIDS:

HIDS có thể giám sát lưu lượng mạng và phát hiện khi một ứng dụng bất ngờ nhận được lượng lớn yêu cầu từ các địa chỉ IP không xác định. Đây có thể là dấu hiệu của một cuộc tấn công bằng cách dò mật khẩu hoặc thăm dò lỗ hổng. Khi phát hiện, đội ngũ bảo mật có thể nhanh chóng chặn các địa chỉ IP nghi ngờ này. Để đạt hiệu quả cao nhất, HIDS cần kết hợp và đối chiếu thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau, từ đó đưa ra bức tranh toàn diện hơn về các sự kiện bảo mật.

Nhật ký lưu lượng mạng có thể được phân tích cùng với nhật ký sự kiện của ứng dụng để phát hiện các mối tương quan. Nếu hoạt động bất thường trên mạng đồng thời liên quan đến hành vi bất thường của ứng dụng, điều này có thể chỉ ra rằng ứng dụng đã bị xâm phạm.

Ngược lại, nếu chỉ xuất hiện lưu lượng bất thường mà không có bất thường từ ứng dụng, rất có thể đây là giai đoạn thăm dò chưa thành công của kẻ tấn công. Những thông tin này giúp đội ngũ bảo mật chủ động phòng ngừa và phản ứng nhanh chóng với các tình huống nguy cấp.

Thành phần của Host-Based Intrusion Detection System (HIDS)

Hệ thống HIDS thường được cấu thành từ ba thành phần chính, mỗi thành phần đóng vai trò thiết yếu trong việc phát hiện và phân tích các mối đe dọa:

• Data Collector (Bộ thu thập dữ liệu): HIDS sử dụng các cảm biến để thu thập dữ liệu từ máy chủ, thông qua phương pháp tiếp cận có tác nhân (agent-based) hoặc không có tác nhân (agentless). Các cảm biến này chịu trách nhiệm giám sát các sự kiện, nhật ký và hoạt động hệ thống để cung cấp dữ liệu cần thiết cho quá trình phân tích.
• Data Storage (Lưu trữ dữ liệu): Sau khi được thu thập, dữ liệu sẽ được tổng hợp và lưu trữ tại một vị trí trung tâm. Thời gian lưu trữ có thể thay đổi tùy theo yêu cầu, từ đủ dài để phục vụ quá trình phân tích, đến lâu dài để hỗ trợ việc tham chiếu hoặc điều tra trong tương lai. Việc lưu trữ hiệu quả giúp các tổ chức truy cập và xử lý thông tin một cách nhanh chóng khi cần thiết.
• Analytics engine (Công cụ phân tích): Đây là thành phần cốt lõi, nơi dữ liệu được xử lý và đánh giá. Công cụ phân tích tìm kiếm các mẫu hành vi bất thường hoặc các dấu hiệu khả nghi trong dữ liệu đã thu thập. Dựa vào đó, HIDS có thể nhận diện các rủi ro bảo mật hoặc cảnh báo về các cuộc tấn công tiềm ẩn. Khả năng phân tích chính xác giúp HIDS không chỉ phát hiện các mối đe dọa hiện hữu mà còn dự đoán và ngăn chặn các nguy cơ trong tương lai.

Khả năng của Host-Based Intrusion Detection System (HIDS)

Khi HIDS phát hiện các vấn đề bảo mật tiềm ẩn, nó có thể thực hiện ba chức năng chính nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng cường bảo mật:

Alerting: Alerting là quá trình thông báo cho nhóm CNTT và/hoặc nhóm bảo mật về một vấn đề bảo mật tiềm ẩn. Lý tưởng nhất là các tính năng cảnh báo HIDS phải có khả năng đánh giá mức độ nghiêm trọng của từng rủi ro bảo mật mà HIDS xác định, sau đó tạo cảnh báo phù hợp. Ví dụ: các sự kiện bảo mật rủi ro thấp phải được dán nhãn như vậy để các kỹ sư biết rằng những cảnh báo đó không cần phải xử lý ngay lập tức.

Reporting: Nền tảng HIDS có thể tạo báo cáo về trạng thái bảo mật chung trong môi trường CNTT. Dữ liệu trong báo cáo có thể khác nhau, nhưng có thể bao gồm số lượng và loại rủi ro bảo mật do HIDS xác định theo thời gian, chẳng hạn hoặc cách các vấn đề bảo mật thay đổi trên các loại máy chủ khác nhau (chẳng hạn như máy chủ chạy Windows so với hệ thống chạy Linux). Báo cáo hữu ích để đánh giá xu hướng bảo mật theo thời gian, cũng như để chứng minh tình hình bảo mật của một tổ chức.

Response: Trong nhiều trường hợp, HIDS có thể thực hiện các hành động tự động để giảm thiểu mối đe dọa. Chẳng hạn, nếu HIDS phát hiện một địa chỉ IP bên ngoài đang cố gắng quét hoặc thăm dò máy chủ, hệ thống có thể tự động tạo quy tắc tường lửa để chặn hành vi đó. Việc phản ứng tự động này không chỉ tiết kiệm thời gian và công sức của đội ngũ bảo mật mà còn đảm bảo các rủi ro được xử lý nhanh chóng, giảm thiểu khả năng xảy ra xâm nhập hoặc tấn công.

Giá trị của hệ thống Host-Based Intrusion Detection System (HIDS)

Lợi ích của việc sử dụng hệ thống HIDS bao gồm:

• Lấy dữ liệu chi tiết từ các endpoints để phân tích: HIDS lưu giữ hồ sơ về các lần đăng nhập của người dùng, thay đổi tệp, và các quy trình đang chạy, cho phép các quản trị viên có thể phân tích và truy cập vào một nguồn thông tin phong phú về hoạt động của endpoints.
• Cảnh báo theo thời gian thực: Khi HIDS phát hiện sự không nhất quán, các quản trị viên sẽ ngay lập tức nhận được thông báo để có thể hành động khắc phục nhanh chóng nhất.
• Giám sát tính toàn vẹn của tệp (FIM): HIDS thường xuyên kiểm tra các thay đổi tệp trái phép, giúp phát hiện và ghi lại các vấn đề như phần mềm độc hại hoặc các thay đổi không mong muốn.

HIDS có giá trị cốt lõi ở khả năng tự động quét và phân tích tệp nhật ký ngay khi được tạo, giúp tiết kiệm thời gian cho nhà phân tích so với việc tìm kiếm thủ công. Ngoài ra, HIDS hỗ trợ tìm kiếm nhật ký hiệu quả với các bộ lọc theo dữ liệu, ứng dụng hoặc tiêu chí khác, đồng thời có thể tự động phản ứng với mối đe dọa, như kích hoạt quy tắc tường lửa.

Đối với các tổ chức muốn kiểm soát sâu và giám sát chặt chẽ các mối đe dọa dựa trên endpoints, HIDS mang lại giải pháp tự động tham chiếu hành vi lịch sử, kiểm tra bất thường và nhận diện các mối đe dọa xuất phát từ các thiết bị mạng khi vẫn còn cơ hội để ngăn chặn chúng.

Kết luận: Vai trò của HIDS trong kiến trúc bảo mật hiện đại

Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi, Hệ thống Phát Hiện Xâm Nhập Dựa trên Máy Chủ (HIDS) đóng vai trò không thể thiếu trong chiến lược bảo mật toàn diện của tổ chức. HIDS cung cấp một lớp phòng thủ mạnh mẽ, giúp giám sát và phát hiện các rủi ro có thể ảnh hưởng đến máy chủ, máy tính cá nhân, và các thiết bị lưu trữ khác.

Nhờ khả năng phân tích dữ liệu chi tiết từ các endpoints, một hệ thống HIDS được cấu hình tốt không chỉ phát hiện các hoạt động bất thường mà còn cung cấp thông tin kịp thời để các nhóm bảo mật hành động nhanh chóng. Điều này giúp tổ chức ngăn chặn hiệu quả các mối đe dọa trước khi chúng có cơ hội gây hại hoặc xâm phạm các thiết bị quan trọng.

Hơn nữa, khi được tích hợp vào kiến trúc bảo mật hiện đại, HIDS không chỉ hỗ trợ trong việc bảo vệ endpoints mà còn đóng góp vào việc xây dựng một hệ sinh thái bảo mật chủ động, nơi các mối đe dọa tiềm ẩn được nhận diện và xử lý trước khi chúng phát triển thành các cuộc tấn công toàn diện.

Tham khảo thêm:

• Cách cài đặt Wazuh Agent trên các OS

Liên hệ trực tiếp với Cloudzone để được hỗ trợ
👉 Inbox Fanpage: m.me/cloudzone.vn
📲 Hotline: 08 8888 0043
📩 Email: support@cloudzone.vn
🌐 Website: cloudzone.vn